Τα φυτά «συνομιλούν» υπογείως και υπερασπίζονται τον χώρο τους

Τα φυτά «συνομιλούν» με τα σήματα που εκπέμπουν οι ρίζες τους, αναπτυσσόμενα σε περιβάλλον ασφυκτικό

Οι επιστήμονες θεωρούν ότι, εκτός από τις αντιδράσεις των φυλλωμάτων τους κατά τη γειτνίαση, τα φυτά ανταλλάσσουν και σήματα μέσω των ριζών τους - Τι κατέδειξαν τα πειράματα με καλαμπόκια, τι αφουγκράζονται οι ειδικοί

Φαίνεται πως το μείζον ζήτημα επί Γης είναι πάντα ο ζωτικός χώρος και η διεκδίκησή του – από την πολιτική έως τον πόλεμο και από τον άνθρωπο έως το… καλαμπόκι.

Η είδηση είναι ότι τα φυτά χρησιμοποιούν τις ρίζες τους για να αντιλαμβάνονται τη γειτνίαση με άλλα φυτά και μάλιστα να «συνομιλούν», έχοντας «κατά νου» την ανάπτυξή τους στον χώρο – αυτό το συμπέρασμα προκύπτει από πρόσφατες γεωπονικές έρευνες οι οποίες ασχολούνται με τον όλως ιδιαίτερο τρόπο επικοινωνίας μεταξύ των ειδών της χλωρίδας. (Η σχετική αναφορά του Guardian, εδώ.)

Η μελέτη των φυτών αποκάλυψε ότι εκκρίνουν ουσίες στο έδαφος οι οποίες ενθαρρύνουν τους γειτονές τους, δηλαδή άλλα φυτά, να αναπτυχθούν περισσότερο επιθετικά, κατά πάσα πιθανότητα έχοντας «σκοπό» να αποφύγουν τα ίδια την επί μακρόν παραμονή στη, βλαπτική γι’ αυτά, σκιά.

«Οι άνθρωποι, αν έχουμε πρόβλημα με τους γείτονές μας, αλλάζουμε διαμέρισμα» λέει ο Βέλιμιρ Νίνκοβιτς, περιβαλλοντολόγος στο γεωπονικό πανεπιστήμιο της Ουψάλας, στη Σουηδία. «Τα φυτά δεν δύνανται να μετακομίσουν. Παραδεχόμενα την κατάστασή τους, χρησιμοποιούν τρόπους ώστε να αποφεύγουν τους καβγάδες με τα διπλανά τους, ενώ συγχρόνως προετοιμάζονται και για μελλοντικό ανταγωνισμό».

Κατά το παρελθόν οι επιστήμονες είχαν παρατηρήσει ότι τα φυτά μετέβαλλαν την «αναπτυξιακή στρατηγική» τους όταν τα φύλλα τους ή τα κλαδιά τους άγγιζαν τα αντίστοιχα των γειτονικών τους.

Τα δένδρα παρατηρήθηκε ότι βιώνουν το φαινόμενο «συστολή φυλλώματος» (canopy shyness), συγκρατώντας, τρόπον τινά, την ανάπτυξή τους υπό συνθήκες συνωστισμού. Ενώ, αντιθέτως, άλλα δένδρα έχουν ανταγωνιστικότερη προσέγγιση στη γειτνίαση και στο στρίμωγμα, παίρνοντας δύναμη από τις ρίζες τους, ώστε να αναπτυχθούν και να επεκταθούν ταχύτερα.

Το πείραμα με τα καλαμπόκια

Η πλέον πρόσφατη έρευνα φανερώνει ότι αυτή η –δεύτερη- συμπεριφορά δεν οφείλεται μόνο στις εντολές που δίνει το φύλλωμα, αλλά και σε εκκρίσεις των ριζών εντός του εδάφους, υπογείως. Η μελέτη δημοσιεύτηκε στην επιθεώρηση Plos One, επικεντρώνοντας στα νεαρά καλαμπόκια, είδος που αναπτύσσεται καθ’ ύψος σε περιβάλλον ασφυκτικό.

Ο Νίνκοβιτς και οι συνεργάτες του επιχείρησαν προσομοίωση αγγίγματος από διπλανό φυτό, τρίβοντας το φύλλο του καλαμποκιού κάθε ημέρα επί ένα λεπτό με ένα βουρτσάκι. Οταν μετακίνησαν το καλαμπόκι και φύτεψαν ένα άλλο στη θέση του, είδαν ότι το νέο φυτό ανέπτυξε περισσότερα φύλλα και λιγότερες ρίζες. Οσα φυτά φυτεύτηκαν σε χώμα όπου προηγουμένως υπήρχαν ανέγγιχτα φυτά, δεν επέδειξαν τέτοια τάση.

H πιθανότητα ότι τα φυτά επικοινωνούν αντιμετωπίστηκε κατά καιρούς ως εκκεντρικότητα. Τη δεκαετία του ’80 πιστευόταν ότι τα δένδρα εκπέμπουν ηλεκτρικούς παλμούς (τους W-waves), όταν οι γείτονές τους, τα παρακείμενα δένδρα δηλαδή, κόβονται.

Στην εποχή μας προέκυψαν νεότερα αποδεικτικά στοιχεία σχετικώς με το ότι τα φυτά αποστέλλουν και λαμβάνουν σήματα, τα οποία τώρα οι ειδικοί επιστήμονες μαθαίνουν να αφουγκράζονται.

Συμπέρασμα: όπως με τις δύο συμπεριφορές τους που αφορούν το φύλλωμα («συστολή» και «επιθετικότητα») έτσι και μέσω του πλέγματος των ριζών τους, τα φυτά έχουν την ικανότητα να αναγνωρίζουν εάν περικυκλώνονται από άλλα.